داروهای آدرنرژیک

آدرنرژیک‌ها ، گروه بــزرگی از مواد اگزوژنوس  و اندوژنوس هستند که استفاده های درمانی متعددی بر اساس محل عمل و اثرات آنها بر رسپتورها دارند

مکانیسم عمل

آدرنرژیک ها سیستم اعصاب سمپاتیک را تحریک می‌کنند و همچنین آگونیست های آدرنرژیک یا سمپاتومیمتیک نامیده می‌شوند . چرا که اثرات نور و ترانسمیترهای نوراپی نفرین و اپی نفرین که به عنوان کاتکل آمینی‌ها نامیده می‌شوند را تقلید می‌کنند.

داروهای آدرنرژیکی که اثرات نوروترانسمیترهای نوراپی نفرین ، اپی نفرین و دو پامین را دارند ، به عنوان کاتکل آمین‌ها نامیده می شوند . کاتکل آمین‌ها پاسخ سمپاتومیمتیک ایجاد می‌کنند و هم مواد اندوژنوس (مثل اپی نفرین ، نوراپی نفرین و دوپامین) هستند و هم مواد صناعی (مثل ایزوپرترنول (4) ، دوبوتامین (5) و فنیل افرین (6) ).

اثرات دارویی

وقتی که داروهای آدرنرژیک گیرنده آلفا در عضلات صاف رگهای خونی را تحریک می‌کنند ، موجب انقباض عروقی می شوند ، در محل های دیگر موجب شلی عضلات صاف معدی روده ای ، انقباض رحم و مثانه ، انزال مردان ، کاهش آزاد شدن انسولین ، انقباض ماهیچه های مژگانی چشم وگشاد شدن چشم میشود.

تحریک رسپتورهای بتا دو آدرنرژیک به وسیله داروهای آدرنرژیک ، موجب گشاد شدن برونش وانبساط معدی روده‌ای میشود.

تحریک گیرنده بتا یک آدرنرژیک تحریک قلب را موجب می شود . رسپتورهای بتا یک آدرنرژیک در میوکارد و سیستم هدایت قلب ، گره سینوسی دهلیزی و دهلیزی بطنی وجود دارند. وقتی این گیرنده ها به وسیله داروهای آدرنرژیک تحریک می شوند ، موجب افزایش قدرت انقباض (اثر اینوتروپیک مثبت) ، افزایش ضربان قلب ( اثر کرونوتروپیک مثبت) و افزایش هدایت از گرة دهلیزی بطنی (اثر درموتروپیک مثبت ) می‌شوند.

تحریک رسپتور بتا دو آدرنرژیک در کبد موجب گلیکوژنولیز و در کلیه موجب افزایش ترشح رنین می شود .

اثرات درمانی

آدرنرژیک‌ها یا سمپاتو میمتیک ها در درمان بیماری ها و مشکلات مختلف به کار می روند که عبارتند از:

1. بی اشتها کننده‌ها : داروهایی که برای درمان کوتاه مدت چاقی استفاده می شوند شامل: بنزفتامین (1) ، دکستروآمفتامین (2) ، دایتیل پروپیون (3) ، فنترمین (4) ، فنیل پروپانولامین (5) ، دکسدرین (6) .

2. برونکودایلاتورها (بتا آدرنرژیک ها)

آلبوترول (7) ، اپی نفرین (8) ، ایزوپرترنول (9) ، بتـــولترال (10) ، اتیل نوراپی نفرین (11) ، متاپروترنول (12) ، افدرین (13) ، ایزواتارین (14) ، تربوتالین (15) .

  3. کاهش دهنده فشار داخل چشم و گشاد کننده مردمک ها : اپی نفرین ، دی پی ورفین (16) .

4. دکونژستان های بینی : اپی نفرین ، افدرین ، نافازولین (17) ، اکسی متازولین (18) ، فنیل افرین ، فنیل پروپانولامین ، سودوافدرین ، تتراهیدروزولین (19) .

5. آدرنرژیک های چشمی (تسکین دهنده احتقان ملتحمه ) : اپی نفرین ، نافازولین ، تتراهیدروزولین .

6. سمپــامیتمیک های وازواکتیـــو (20) ، پرسورها ، اینوتروپ ها یا سمپاتومیتمیک های انتخابی قلب ( کاربرد در نارسایی قلبی یا شوک ) : دوبوتامین (22) ، دوپامین (21) ، اپی‌نفرین ، افدرین ، ایزوپرترنول ، متارامینول (23) ، متوکسامین (24) ، نوراپی نفرین، فنیل افرین .

در مبحث آینده پرستاری در این گروه از دارو ها بررسی می شود .