فرایند پرستاری در بیماران مبتلا به اسهال

بررسی بیمار اطلاعات با ارزشی را در مورد عوامل ایجاد کننده احتمالی در اختیار می‌گذارد نظیر: شروع غذای جدید برای کودک، در معرض عوامل عفونی قرار گرفتن ، مسافرت به منطقه مستعد ، تماس با غذاهایی که ممکن است آلوده شده باشند ، تماس با جانوران خانگی که احتمال می رود مخزن عفونت‌های داخلی باشند ، سابقه آلرژی دارویی ، رژیمی که ممکن است دلالت بر آلرژی‌های غذایی داشته باشند .

بررسی پرستاری در کودک مبتلا به اسهال با مشاهده رفتار و ظاهر عمومی بچه شروع می شود ، بررسی جسمی شامل همه متغیرهای توصیف شده برای بررسی دهیدراتاسیون است

در مورد هر کودک مبتلا به اسهال باید از کیفیت و تعداد دفعات مدفوع مطلع شد و بهتر است آخرین نمونه مدفوع توسط پزشک مشاهده شود . باید از وجود استفراغ ، وضعیت ادرار ، وضعیت تغذیه ، وزن قبلی و داروهایی که کودک در ابتدای بیماری مصرف کرده سئوال شود . همچنین باید وضعیت تورگور پوست ، مخاطها ، نبض ، فونتانل قدامی ، فشار خون و وضعیت تنفس از نظر وجود اسیدوز مورد بررسی قرار گیرد .  

معاینه کامل و گرفتن شرح حال دقیق از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است زیرا :

1 – شدت و وخامت بیماری را مشخص می‌کند .

2 – اسهال ممکن است از علایم بیماری دیگری مثل مننژیت ، اوتیت ، عفونت ریوی و ادراری باشد .

تشخیص های پرستاری

1 . اسهال

مربوط به : التهاب ، تحریک یا سوء جذب از روده، محتوای کم فیبر، وجود توکسین (سم)، شیمی درمانی، باریک شدگی قسمتی از لومن (مجرا)، عدم تحمل لاکتوز ، عفونت دستگاه گوارش ، داروها ، عدم تحمل تغذیه لوله‌ای.

علائم و نشانه ها: افزایش حرکات دودی و صدا‌های روده‌ای ، دفع مکرر و اغلب شدید مدفوع آبکی (مرحله حاد)، تغییر در رنگ مدفوع، درد شکمی ، تمایل شدید به دفع ، کرامپ.  

نتایج مورد نظر (معیارهای ارزشیابی ) : گزارش بیمار در مورد کاهش دفعات دفع مدفوع و طبیعی‌تر شدن قوام مدفوع، برطرف شدن درد شکمی، شناسایی و اجتناب از عوامل کمک کننده 

¢ مداخلات مستقل و توجیه

¢ جایگزینی مایعات و الکترولیت‌ها.

? برقراری دریافت کافی مایعات و کالری ممکن است در بیشتر موارد اسهال شدید مشکل باشد و نیاز به بستری شدن و جایگزینی وریدی باشد

¢ ثبت دقیق جذب و دفع.

? به منظور کنترل تغییر حجم ، مایعات و پیشگیری از نظر بروز علایم هیپوولمی شامل:

پوست سرد و مرطوب ، تاکیکاردی ، تاکی پنه (تنفس بیش از بیست بار در دقیقه ) کاهش بــــــرون ده ادراری

(کمتر از سی میلی لیتر در ساعت).

¢ کنترل الکتـرولیت‌های سرم به خصوص یون پتاسیم از نظر مقادیر غیر طبیعی و مشورت با پزشک در مـورد مقادیر کمتر از 5/3 میلی اکی والان در لیتر پتاسیم.

? برای مراقبت ازنظر بروز علائم عدم تعادل الکترولیتی: اضطراب ، کوما ، ضعف عضلات ، کرامپ ، دیس ریتمی ، نبض ضعیف ، کاهش فشار خون

¢ مشاهده و ثبت دفعات ، مشخصات و مقدار دفع مدفوع و عوامل تشدید کننده . مانند: بررسی مدفوع از نظر خون ، چربی و مواد هضم نشده.

? به تشخیص بیماری در افراد مختلف و بررسی شدت اختلال کمک می‌کند.

¢ افزایش استراحت بیمار در بستر و فراهم کردن امکان استفاده از لگن در کنار تخت.

? استراحت ، حرکات روده ها و فعالیت متابولیکی را کاهش می دهد به خصوص هنگامی که عفونت یا خونریزی به عنوان یک عارضه مطرح است.

- فراهم کردن تسهیلات لازم در کنار بیمار احتمال بی اختیاری را کاهش می دهد.

¢ پاک نگه داشتن محیط از بوی بد بوسیله اسپری های مخصوص در صورت نیاز.

? بوهای مزاحم را کاهش می دهد و از پریشانی (اضطراب) غیر ضروری بیمار جــلوگیری می‌کند

¢ تعیین غذاها و مایعاتی که اسهال را تشدید می‌کنند به عنوان مثال: سبزیجات خام ، میوه‌ها ، دانه‌های کامل غلات (حبوبات) ، چاشنی‌ها (ادویه‌ها) نوشیدنی‌های کربنات‌دار ، شیر و محصولات شیردار در بیماران مبتلا به عدم تحمل لاکتوز).

? اجتناب از محرک‌های روده‌ای ، استراحت روده‌ای را افزایش می‌دهد.

¢ اجتناب از مصرف مقادیر زیاد کافئین (بیشتر از سیصد میلی گرم در روز).

? مصرف مقادیر زیاد کافئین حرکات دودی روده را افزایش می‌دهد

¢ حذف و یا کاهش چربی رژیم غذایی.

? در افراد مبتلا به سندرم سوء جـذب چربــی موجب افزایش اسهال می‌شود.

¢ شروع مجدد و تدریجی مایعات خوراکی ، مصرف مایعات شفاف هر یک ساعت ، اجتناب از مصرف مایعات سرد.

? حذف یا کاهش فشار غذاها یا مایعات موجب استراحت کولون می شود . مصرف تدریجی مایعات ممکن است از کرامپ و عود اسهال پیشگیری نماید و مایعات سرد می‌تواند حرکات روده ای را افزایش دهد.

¢ توصیه به خوردن غذاهای غنی از سدیم و پتاسیم.

? برای جبران کمبود یون‌ها.

¢ در صورتی که بیمار تغذیه لوله‌ای دریافت می‌کند : کاهش غلظت یا سرعت محلول.

? غلظت و سرعت زیاد محلول ، موجب اسهال می‌شود.

در صورت تغذیه لوله‌ای :

-استفاده از روش‌های تمیز در تماس با لوله تغذیه و محلول‌های غذایی.

-تعویض کلیه وسایل هر 24 ساعت.

-قرار دادن کلیه مواد غذایی باز شده در یخچال و دور ریختن آنها پس از 24 ساعت

¢ فراهم کردن فرصتی برای سازش و پذیرش ناتوانی‌های ناشی از فرآیند بیماری و درمان.

? وجود بیماری با علت ناشناخته برای معالجه و درمان مشکل است . ممکن است مداخلات جراحی مورد نیاز باشد که می‌تواند منجر به واکنش های استرس شده و وضعیت (بیماری) را تشدید نماید.

¢ مشاهده از نظر تب ، تاکیکاردی ، لتارژی ، لکوسیتوز، کاهش پروتئین سرم ، اضطراب و ضعف (سستی).

? ممکن است نشانه مگاکولون توکسیک یا پرفوراسیون و پریتونیت باشد که فوریت محسوب می‌شوند و نیاز به مداخلات فوری پزشکی و درمان دارد.

¢ توجه به مقدار مصرف داروهای ضد اسهال .

کنترل کشت‌های مدفوع از نظر وجود ارگانیسم‌های جدید عفونی

? داروها تجمع ارگانیسم های عفونی در روده را کاهش می دهند .

¢ مداخلات وابسته به توجیه

دستورات دارویی را طبق تجویز اجرا کنید :

¢ داروهای آنتی کولی نرژیک مانند تنتوربلادونا ، آتروپین ، دیفنوکسیلات (لوموتیل) ، شیاف‌های مسکن.

? حرکات دودی و ترشحات هضم کننده گوارشی را کاهش می دهد (برای تسکین کرامپ و اسهال).

توجه: ‌در کولیت اولسراتیو از آنجائی که ممکن است مگاکولون توکسیک را تشدید نماید، با احتیاط مصرف شود.

¢ سولفاسالازین (آزولفیدین)

? در درمان موارد ضعیف تا متوسط مفیداست . استفاده طولانی مدت ممکن است بهبودی را طولانی کند .

توجه:‌ ‏ فرم پوشش‌دار روده‌ای ترجیح داده می‌شود.

¢ لوپرامید (ایمودیوم)  کدئین

? ممکن است در موارد اسهال شدید مورد نیاز باشد.

توجه: با احتیاط مصرف شود زیرا اتساع (دیلاتاسیون) توکسیک ممکن است رخ دهد . مصرف این ترکیبات در بیماران مبتلا به بیماری‌های کبدی یا اسهال‌های عفونی حاد ممنوع است ] 3، 5 ، 10 [ .

¢ مزالامین (روازا )

? ممکن است به صورت انما به جای آزولفیدین به بیمارانی که به داروهای سولفا حساس هستند، داده شود.

¢ پسیلیوم (متاموسیل)

با جذب آب ، حجم مدفوع را افزایش می‌دهد در نتیجه اسهال را کاهش می‌دهد .

¢ کلستیرامین (کواستران)

? با نمکهای صفراوی باند می شود ، اسهال ناشی از افزایش بیش از حد اسیدهای صفراوی را کاهش می دهد .

¢ استروئیدها به عنوان مثال:

? آدنوکورتیکواستروئید هورمون ، پردنیزولون (دلتا کـــورلف)  ، پردنیزولون (دلتازون)  برای کاهش فرایند التهابی داده می‌شود.

توجه: در بیماری کرون مورد استفاده قرار می‌گیرند و در صورت احتمال آبسه‌های داخل شکمی منع مصرف دارند.

¢ آزایتوپرین (ایموران )

? تضعیف کننده‌های سیستم ایمنی است برای مهار پاسخ التهابی ، کاهش نیازهای استروئیدی داده می‌شوند و ممکن است همراه با سولفاسالازین داده شود.

¢ آنتی اسید ها

? تحریک معده را کاهش می دهند ، از التهاب پیشگیری می‌کند و خطر عفونت در کولیت را کاهش می‌دهند.

¢ انمای استروئیدی (هیدروکورتیزون) ، با یا بدون شیاف بلادونا

? انماهای استروئیدی می‌توانند در بیماری خفیف یا شدید برای کمک در جذب دارو داده شوند. ممکن است با سولفات آتروپین یا شیاف بلادونا داده شود.

¢ آنتی بیوتیکها

? عفونت‌های چرکی موضعی را درمان می‌کند.

¢ برای انجام مداخلات جراحی آماده باشید.

? در صورتی که پرفوراسیون یا انسداد روده رخ دهد ، یا بیماری به درمان طبی جواب ندهد، ممکن است مداخلات جراحی ضرورت داشته باشد

2 . کمبود حجم مایعات

مربوط به : اتلاف بیش از حد مایعات از طریق معدی – روده‌ای به صورت مدفوع یا استفراغ

نتایج مورد نظر (معیارهای ارزشیابی): ظهور علائم هیدراتاسیون کافی.

¢ مداخلات پرستاری ? توجیه

¢ محلولهای جـــایگزینی خــوراکی (اُ. آر.اِس) را تجویز کنید.

ا.آر.اس را بطور متناوب و در مقادیرکم (به خصوص اگر کودک استفراغ می‌کند ) بدهید.

در موارد استفراغ و دهیدراتاسیون شدید ، مایعات داخل وریدی را طبق دستور تجویز و کنترل نمائید.

? برای جایگزینی اتلاف مایعات در استفراغ (به جز در موارد شدید) منعی از نظر دادن اُ.آر.اِس وجود ندارد.

¢ داروی ضد میکروبی را طبق دستور تجویز کنید.

? برای درمان عوامل بیماری‌زای اختصاصی که موجب اتلاف بیش از حد از دستگاه گوارش می‌شوند .

¢ پس از جبران دهیدراتاسیون ، به محض تحمل خوراکی رژیم معمولی را پیشنهاد کنید.

? مطالعات نشان میدهند که شروع سریع رژیم معمولی در کاهش تعداد دفعات دفع مدفوع و اتلاف وزن و در کوتاه شدن طول مدت بیماری مفید است .

¢ به طور متناوب اُ.آر.اِس را با یک مایع کم نمک نظیر آب ، شیر مادر، شیر بدون لاکتوز یا حاوی لاکتوز غلظت جایگزین کنید .

? برای حفظ مایع درمانی

¢ کنترل جذب و دفع را به طور دقیق انجام و ثبت نمائید (ادرار ، مدفوع و استفراغ).

? برای بررسی اثرات مداخلات انجام شده.

¢ وزن مخصوص ادرار را هر هشت ساعت یا در صورت نیاز کنترل کنید . کنترل وزن روزانه را انجام دهید.

علایم حیاتی ، تورگور پوست ، غشاهای مخاطی و وضعیت مغزی را هر چهار ساعت یا در صورت نیاز بررسی کنید.

? برای بررسی وضعیت هیدراتاسیون

¢ از مصرف مایعات شفاف و رقیق نظیر آب میوه‌ها ، نوشیدنی‌های شیرین کربنات دار و ژلاتین منع کنید. این مایعات حاوی قندهای ساده و اسمولالیتی بالا هستند که بیشتر در 24 ساعت اول و به صورت رقیق شده مورد مصرف قرار می‌گیرند.

? زیرا این مایعات معمولاً حاوی مقادیر بالای کربوهیدرات ، مقادیر پایین الکترولیت و اسمولالیتی بالا هستند

3. اختلال در تغذیه ، ‌کمتر از نیازمندی های بدن

مربوط به : اتلاف از طریق اسهال ، دریافت ناکافی.

نتایج مورد نظر (معیارهای ارزشیابی) : بیمار تغذیه کافی جهت برقراری وزن متناسب با سن را دریافت می‌کند.

¢ مداخلات پرستاری ? توجیه

¢ توصیه به ادامه تغذیه با شیر مادر.

? زیرا این مسئله به کاهش شدت و طول مدت بیماری کمک می‌کند .

¢ مشاهده و ثبت پاسخ بیمار به تغذیه .

? برای بررسی تحمل تغذیه.

¢ آموزش خانواده در فراهم کردن رژیم غذایی مناسب .

? برای پذیرش بهتر رژیم درمانی غذایی.

4. مستعد به عفونت انتقالی

مربوط به : تهاجم میکرو ارگانیسم‌ها به دستگاه گوارش.

نتایج مورد نظر (معیارهای ارزشیابی ) : عفونت به دیگران گسترش پیدا نمی‌کند.

¢ توجهات پرستاری ? توجیه

¢ اجرای احتیاطات استاندارد یا سایر روش‌های کنترل عفونت در بیمارستان شامل : دفع صحیح مدفوع و لباس‌های آلوده ، روش صحیح گرفتن نمونه‌ها.

? برای کاهش خطر گسترش عفونت.

توجه : به مراقبت دهندگان در مورد دورنگه داشتن کهنه‌ها و وسایل آلوده از سطوح تمیز یادآوری نمائید.

¢ شستشوی دقیق دست.

? کاهش خطر گسترش عفونت.

¢ بکار بردن پوشک برای کودک.

? کاهش احتمال گسترش عفونت مدفوعی و کاهش ایجاد درماتیت.

¢ آموزش اقدامات حفاظتی تا حد امکان به کودکان نظیر شستن دست بعد از استفاده از توالت.

آموزش رعایت نکات ایزوله (جداسازی) به خصوص شستن دست به اعضای خانواده و ملاقات کنندگان.

? پیشگیری از انتشار عفونت.

5. آسیب یکپارچگی پوست

مربوط به : ‌‌دفع مکرر مدفوع شل.

نتایج مورد انتظار (معیارهای ارزشیابی): ‌آسیب پوستی مشاهده نمی‌شود.

¢ توجهات پرستاری ? توجیه

¢ تعویض مکرر کهنه و پوشک.

? به منظور تمیز و خشک نگه داشتن ناحیه پرینه و جلوگیری از تخریب پوست ناحیه.

¢ تمیز کردن کودک به آرامی و با آب و صابون ملایــم (غیر قلیایی) یا زیر آب گرفتن کودک در حمام و شستشوی آرام او.

? زیرا مدفوع‌های اسهالی به شدت به پوست آسیب می‌رسانند.

¢ بکار بردن پمادهای محافظ (مثل اکسید دو زنک). نوع پماد ممکن است برای بچه ها متفاوت باشد و ممکن است نیاز به مصرف آزمایشی داشته باشد.

? برای محافظت پوست از خراش و آسیب.

¢ در معرض هوا قرار دادن پوست سالمی که مختصری قرمز شده (زمانی که احتمال بهبودی وجود داشته باشد) بکار بردن پماد محافظتی برای پوست‌هایی که بشدت خراشیده یا آسیب دیده‌اند، در صورت خراش در ناحیه آنوس استفاده از حمام نشسته سه بار در روز توصیه می‌شود.

مشاهده ناحیه باتکس و پرنیه از نظر عفونت نظیر کاندیدا و در صورت ایجاد عفونت شروع درمان مناسب.

? برای تسهیل در بهبودی .

¢ اجتناب از پاک کننده‌های تجاری بچه که حاوی الکل هستند بر روی پوست آسیب دیده.

? زیرا ایجاد سوزش می‌کنند

6. اضطراب یا ترس

مربوط به : جدا شدن از والدین ، محیط ناآشنا ، اقدامات ناراحت کننده.

نتایج مورد نظر (معیارهای ارزشیابی) :

1 . علائم تنیدگی جسمی یا روحی در کودک به حداقل می رسد.

2 . تا آنجا که ممکن است خانواده در مراقبت از کودک مشارکت داشته باشد.

¢ مداخلات پرستاری ? توجیه

¢ به شیرخوار پستانک بدهید.

? برای ایجاد راحتی (آسایش).

¢ خانواده را به ملاقات و مشارکت در مراقبتهایی که خانواده قادر به انجام آنهاست ، تشویق نمائید.

? برای پیشگیری از ترس ناشی از ایزوله.

¢ حتی الامکان بچه را لمس کنید او را بغل بگیرید و با او صحبت کنید.

? برای فراهم کردن راحتی و کاهش دادن ترس.

¢ تحریک حسی و سرگرمی مناسب نسبت به وضعیت و سطح تکاملی بچه را فراهم کنید.

? برای ارتقا، رشد و تکامل مطلوب.

7. اختلال در فرایندهای خانوادگی

مربوط به : بحران وضعیتی ، نقص دانش و آگاهی.

نتایج مورد نظر (معیار ارزشیابی): خانواده توانایی خود را در مراقبت از بچه به خصوص در منزل نشان خواهد داد.

¢ مداخلات پرستاری ? توجیه

¢ اطلاعاتی در مورد بیماری بچه و اقدامات درمانی در اختیار خانواده قرار دهید.

? به منظور دلگرمی خانـواده و پذیرش درمان ها به خصوص در منزل.

¢ خانواده را در فراهم کردن راحتی و حمایت از کودک یاری کنید . به اعضای خانواده اجازه دهید تا آنجا که مایلند در مراقبت از کودک مشارکت نمایند.

? به منظور برآورده شـدن نیازهای خانواده و کودک.

- در مورد رعایت احتیاطات پیشگیری از گسترش عفونت آموزش دهید.

¢ در مورد مراقبت‌های بهداشتی پس از ترخیص هماهنگی نمائید.

? به منظور ادامه بررسی و درمان.

¢ در صورت نیاز به نظارت بر مراقبتهای منزل ، خانواده را به یک مرکز ارائه مراقبتهای بهداشتی جامعه ارجاع دهید.

8. کمبود آگاهی (نیاز به یادگیری)

مربوط به : تفسیر یا تعبیر غلط (اطلاعات ، فقدان یادآوری ، نا آشنا یی با منابع.

نتایج مورد نظر (معیارهای ارزشیابی)‌

•  درک بیان فرایند بیماری و درمان.

•  تشخیص موقعیت های تنش و مقابله اختصاصی با آنها.

•  مشارکت در درمان.

شروع تغییرات ضروری در روش زندگی.

¢ مداخلات پرستاری ? توجیه

¢ تعیین درک بیمار از فرایند بیماری.

? دانش و آگاهی اولیه را مشخص می‌کند و بینش و آگاهی نسبت به نیازهای یادگیری فردی را فراهم می‌کند .

¢ فرایند بیماری ، علت ، عوارض ، عوامل تسریع کننده علائم و راههای کامل عوامل کمک کننده را مرور کنید و بیمار را به سئوال کردن تشویق کنید .

? عوامل تسریع (تشدید ) کننده علایم ، فردی هستند و لازم است بیمار در مورد این عوامل (غذاها ، مایعات و روش‌های زندگی) آگاهی پیدا کند . دانش و آگاهی صحیح می‌تواند فرصتی را برای تصمیم گیری آگاهانه در مورد آینده و کنترل بیماری مزمن فراهم کند . اگر چه بیشتر بیماران در مورد فرایند بیماری خود اطلاعات دارند ممکن است اطلاعات آنها با دانش روز هماهنگ نباشد یا درک آنها نا صحیح باشد.

¢ در مورد دستورات دارویی ، هدف ، دفعات ، دوز (مقدار) و عوارض جانبی داروها را یاد آوری کنید.

? درک بیمار را افزایش می دهد و ممکن است همکاری وی را با برنامه درمان افزایش دهد .

¢ در صورت تجویز طولانی مدت استروئیدها به بیمار در مورد مشاهده از نظر عوارض جانبی یادآوری کنیــد. به عنوان مثال : زخم ها ، ادم صورت و ضعف عضلانی.

? استروئیدها ممکن است برای کنترل التهاب و ایجاد یک اثر تسکینی بر بیماری مورد استفاده قرار گیرند . به هر صورت دارو ممکن است موجب کاهش مقاومت نسبت به عفونت و احتباس مایعات شود.

¢ به بیمار در مورد مراقبت پوستی تاکید نمائید . مثال : روش‌های دقیق شستشوی دست و مراقبت پوستی ناحیه پرینه.

? خطر صدمه یا تحریک پوستی و عفونت بوسیله باکتریها را کاهش می‌دهد.

¢ بیمار را به ترک سیگار توصیه کنید.

? مصرف سیگار میتواندحرکات روده ای را افزایش و علائم را تشدید نماید.

¢ در مورد نیاز به پی گیری طولانی مدت و ارزشیابی دوره ای تاکید کنید.

? بیماران با بیماری‌های التهابی روده‌ای در معرض افزایش خطر کانسرکولون یا رکتوم قرار دارند و ارزیابی‌های تشخیص منظم ممکن است مورد نیاز باشد .

¢ به مراجع اجتماعی مناسب ارجاع دهید به عنوان مثال: پرستار بهداشت جامعه ، انجمن استومی، متخصص تغذیه ، گروه‌های حمایتی و سرویس‌های اجتماعی.

? ممکن است بیمار از خدمات این سازمان‌ها برای مقابله با بیماری مزمن و ارزشیابی روش‌های درمانی استفاده نماید . 

 به عنوان مثال : افراد مبتلا به اسهال‌های مزمن همراه با سندروم روده تحریک پذیر ممکن است از آموختن روش‌های کاهش تنیدگی نظیر آرام سازی عمومی بدن بهره‌مند شوند .  

مهم است به خاطر سپرده شود که الگوی دفع روده‌ای افراد انعکاسی از فرایند کامل زندگی است و با اختلالات منفرد فیزیولوژیک به مخاطره نمی‌افتــد 

اکستازی

ترکیب MDMA یا 3 و 4 متیلن دی اکسی مت امفتامین که به نامهای اکستاسی، اکستازی، XTC ، E (ای) ،X (اکس) هم معروف است. در ایران به نام قرص شادی هم شناخته می‌شود. این ماده در 1914 در آلمان به عنوان کم کننده اشتها مورد استفاده قرار گرفت که به علت اثرات آن از رده مصرف خارج شد. در دهه 70 میلادی این دارو کاربرد مجدد یافت و در روان درمانی برای کمک به بیان احساسات بیماران استفاده شد که در 1984 با اثبات اثرات آن روی مغز حیوانات آزمایشگاهی، از رده خارج شد. در 1985 در آمریکا، مصرف آن ممنوع اعلام شد. در سالهای اخیر مصرف آن در آمریکا، در پارتی‌های شبانه موسوم به Raves به شدت افزایش یافته است که باعث نگرانی دولت امریکا شده است. در دوره زمانی خاصی در اروپا، مصرف این مواد انرژی زا و شادی‌بخش برای کاهش مصرف سایر مواد مخدر مثل هروئین تشویق شده است بطوری که مصرف آن در اروپا در 1995 از 500 هزار قرص در سال به 30 میلیون قرص در دو سال بعد رسیده است.
2 درصد مردم امریکا حداقل یکبار این ترکیب را مصرف کرده‌اند. حداقل یازده و هفت دهم درصد دانش‌اموزان کلاس آخر دبیرستان در آمریکا یکبار “اکس” مصرف کرده‌اند مصرف این قرصها در ایران به خصوص در یکسال اخیر در پارتی‌های شبانه به شدت افزایش یافته است. جوانان تحصیل کرده و مرفه مصرفکنندگان اصلی این داروها هستند. لازم است عموم مردم و پزشکان با اثرات سوء مصرف این دارو آشنا شوند میزان مراجعه به اورژانس‌ها در امریکا در اثر سوء مصرف این دارو به شدت افزایش یافته است. (از 1143 مورد در 1998 به 4511 مورد در سال 2000)
همچنانکه ذکر خواهد شد مشکل اصلی در مصرف این مواد عوارض مزمن آن می‌باشد. عوارض حاد مصرف بیشتر در مرتبه اول مصرف و در صورت تداخل با بعضی داروهای ضدافسردگی پیش می‌آید.

ترکیب شیمیائی
3 , 4 MethylendioxyMethAmphetamine یا N, Alpha, DiMethyl 1,3 Benzodiazoxide 5 Ethamine با فرمول C11H15N2O که بنامهای MDMA یا اکستاسی معروف است.

اشکال رایج داروئی
دارو در امریکا بصورت قرصهای خوراکی و جویدنی، کپسول و مواد تدخینی و تزریقی موجود است. قیمت هر قرص بین 10 تا 30 دلار است در ایران قیمت قرص بین 4 تا 20 هزار تومان (متوسط 10 هزار تومان) است که با مارکهای مرسدس بنز و میستوبیشی، $ ، KO ، صلیب، موجود است و به علت قابلیت ساخت آن که براحتی انجام می‌شود در لابراتورهای داخلی هم ساخته می‌شود که خطر وجود مواد اضافی در آن و عوارض آن است. هر قرص خوراکی حاوی 80 تا 160 میلیگرم MDMA است. پس از بلعیدن اثرات قرص پس از 20 تا 90 دقیقه بعد ظاهر شده و حدود 2 تا 3 ساعت اثرات آن در یک حد حفظ شده و بعد افت می کند و از 3 تا 24 ساعت اثرات آن باقیست.

اپیدمیولوژی
میزان مصرف این قرص‌ها در آمریکا به شدت میان جوانان و نوجوانان در حال افزایش است طبق آخرین آمار تعداد کسانی که برای حداقل یکبار از این ماده استفاده کرده‌اند بین دانش‌آموزان کلاس آخر دبیرستان در آمریکا از نه درصد به دوازده درصد افزایش یافته است.
دو درصد از کل حمعیت ایالات متحده حداقل یکبار اکستاسی مصرف کرده اند.

نحوۀ اثر در مغز
آمین‌های مغز – بویژه نوراپی نفرین و سرتونین نوروترانسیمترهای مسیرهایی هستند که کارشان بروز خلق است. با توجه به فرضیه آمینی، کاهش عملکرد این آمین‌ها باعث افسردگی خواهد شد و افزایش فعالیت‌ آنها باعث بالا رفتن خلق می‌شود. MDMA از طرقی که ذکر خواهد شد باعث افزایش خلق و احساس نشاط می‌شود.
فرضیه تاثیر MDMA (اکستاسی) بر مغز:
1 - افزایش آزادسازی سروتونین در سیناپس‌های مغزی
2 - بلوک بازجذب سروتونین
3 - افت میزان سروتونین مغز
4 - اثرات غیرمستقیم بر میزان دوپاین مغز

عوارض پس از مصرف اکستاسی: ●● اثرات مثبت: ● افزایش شدید احساس خوب بودن در فرد ● افزایش انرژی در فرد ● احساس تمایل برای ارتباط با دیگران و احساس تعلق و نزدیکی به دیگران ● احساس عشق و سرخوشی ● دست و دلبازی ● افزایش هوشیاری و درک موسیقی ● افزایش حسهای بویایی و چشایی ● احساس تجربیات و حالات روحی جدید در زندگی ● احساس روشنایی ● تمایل برای آغوش گرفتن و بوسیدن دیگران ● به علت افزایش انرژی در افراد مصرف کنندگان تمایل برای فعالیت شدید و رقصهای طولانی دارند. ● یک تجربه: الکساندر شوگیلین بیوشیمیت آمریکایی که برای اولین بار روی عوارض این دارو کار می‌کرد پس از یکبار مصرف اکستاسی مینویسد کوهی که نزدیک منزلم بود و هر روز آنرا می‌دیدم پس از مصرف اکستاسی طوری به نظرم می‌آمد که دوست داشتم ساعتها آنرا تماشا کنم؟! ●● اثرات منفی: ● کاهش اشتها ● تغییرات بینایی ● گشاد شدن مردمکها (میدریاز) افراد مصرف کننده در محل‌های مصرف مثل پارتی‌ها با وجود کم بودن نور مجبور به استفاده از عینکهای آفتابی در شب هستند که علت آن تحریک‌پذیری با نور است. ● حرکات غیرطبیعی چشم (نیستاگموس) ● توهم بینایی (هالوسیناسیون) ● افزایش ضربان قلب و فشار خون (تاکی‌کاردی و هیپرتانسیون) ● تغییر در نظم حفظ دمای بدن ● فک زدنهای طولانی (افراد مصرف کننده برای جلوگیری از حالت قفل شدن فک مجبور به مصرف آدامس هستند، تا ساعتها پس از مصرف این حالت فک زدنهای غیر طبیعی موجود است). ● لرزیدن، عصبی شدن، عدم تمایل برای استراحت ● تمایل شدید برای مصرف مجدد این ماده پس از افت تاثیر اولیه ●● اثرات منفی شدید: ● اثرات شدید احساسی، اختلال خواب، کابوسهای شبانه حملات ناگهانی اضطراب (Panic Attack)، دیوانگی (Psychosis) ● انقباض شدید فک و پارگی زبان در اثر فک زدنهای طولانی (Trisma){در صورت بروز این حالت باید از آمپول دیازپام و یا قرصهای خوراکی آن استفاده کرد. ● عدم تمرکز، فراموشی، اختلال در یادگیری (Confusion) ● افزایش دمای بدن و کاهش آب بدن (در پارتی‌هایی که این دارو مصرف می‌شود افراد مجبور به مصرف آب فراوان و مکرر هستند و این مساله خطرات خاص خود را به دنبال دارد). ● اختلال در مکانیسم نعوظ و نرسیدن به اوج لذت جنسی (ارگاسم) ● تهوع و استفراغ ● کاهش سدیم خون در اثر مصرف زیاد مایعات (هیپوناترمی) ● سردرد و سرگیجه و تشنج ● آنمی آپلاستیک (سرکوب شدید خونسازی مغز استخوان) ● افت شدید خلق در روزهای پس از مصرف ● خستگی و افسردگی شدید تا یک هفته پس از مصرف ● احتمال اعتیاد جسمی کم است ولی احتمال اعتیاد روانی بسیار زیاد است. ● احتمال سمیت کبدی ● صدمه به اعصاب مغزی ● بزرگ شدن پستان در آقایان (ژنیکوماستی) ● احتباس ادراری (Retension) ● تخریب عضلات مخطط (رابدومیولیز) که در نتیجۀ افزایش دمای بدن رخ می دهد و می تواند بعلت رسوب مواد حاصل از این تخریب در کلیه باعث آسیب به این ارگان شود. ● میزان بروز مرگ در اثر مصرف اکستاسی 2 در 100000 مصرف کننده است. ●● دختران جوان بعلت اثرات هورمونهای جنسی زنانه، در صورت مصرف اکستاسی در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به افت سدیم خون و بدنبال آن تشنج هستند. (میزان بروز SIADH در ارتباط با استروژن خون افزایش می‌یابد). ●● موارد منع مصرف:
با توجه به اثرات اکستاسی در افزایش فشار خون و تعداد نبض و با توجه به اینکه گروهی از مردم پاسخ و واکنش بیشتری نسبت به این ماده نشان می‌دهند افراد با سابقه فشار خون بالا، مشکلات قلبی (اختلالات ضربان قلب و…) یا افراد با سابقه سکته قلبی نباید از این ماده استفاده کنند. افراد با سابقه مشکل کبدی و کلیوی نیز منع مصرف قطعی دارند.
کسانی که از داروهای ضد افسردگی مثل فنلزین، ترانیل سیپرومین و ضد افسردگی‌هایی مثل پروزاک و زولوفت (Zoloft) هم استفاده می‌کنند به هیچ‌وجه نباید از اکستاسی استفاده کننده موارد مرگ ناشی از مصرف همزمان این داروها با اکستاسی گزارش شده است.
علائم مسمومیت با اکستاسی (مربوط به بالا رفتن بیش از حد غلظت دارو در خون) به شکل افزایش شدید ضربان قلب، فشارخون، خستگی، گرفتگی عضلانی یا حملات حاد ترس (Panic Attack) می‌باشد. در صورت بروز علائم فوق شخص باید فعالیت را کنار گذاشته، بنشیند و مایعات (آب و آب میوه) به میزان کافی مصرف کند. در صورت بروز علائم مثل تشنج، کاهش سطح هوشیاری و … هرچه سریعتر به مراکز درمانی مراجعه شود. در صورت مصرف همزمان قرص‌های اکستاسی با الکل عوارض ناشی از دهیدراتاسیون و کاهش آب بدن تشدید می‌‌شود و در عین حال عوارض اکستاسی بر خلق کاهش می‌یابد ●● نتایج آخرین تحقیقات:
در یک بررسی انجام شده یا کمک اسکن(PET (Positron Emission Tomography که روی 2 گروه 14 نفری از مصرف کنندگان اکستاسی (حداقل 3 هفته مصرف) که هیچ داروی روان‌گردان دیگری مصرف نکرده‌اند و 15 نفر که هیچ دارویی مصرف نمی‌کنند نشان داده شد که میزان سروتونین در مغز بشدت کاهش یافته است و سلولهای عصبی حاوی سروتونین آسیب دیده‌اند. لازم به ذکر است که افراد مورد مطالعه از لحاظ سن و تعداد زن و مرد مشابه بوده‌اند. ●●  در مقاله ای که در مجله نوروساینس در 15 ژوئن 1999 به چاپ رسید، نتایج یک تحقیق بر روی میمونها به چاپ رسید. در بررسی این میمونها که برای مدت 4 روز و روزی 2 بار قرص Ecstasy محلول در مایعی را مصرف کرده بودند و میمونهای که فقط همین مایع را استفاده کرده بودند و پس از 7 سال کالبد شکافی شده بودند مشاهده شد که تغییراتی در سلولهای سروتونینی مغز ایجاد شده است که در لوب فرونتال و نواحی مربوط به فکر کردن، ناحیه هیپوکامپ و نقاط عمقی مغز مربوط به حافظه بوده است. پس مشاهده می‌شود که مصرف اکستاسی در دراز مدت باعث ایجاد اختلال در قوه تفکر و حافظه و قابلیت یادگیری در فرد می‌شود. در تحقیقی دیگر مشاهده شد که پس از مصرف دارو، میزان سروتونین در مغز به میزان بیست تا شصت درصد کاهش می‌یابد و مشاهده شد که اثرات مخرب مغزی غیرقابل بازگشت است و تغییراتی در نورونهای دوپامینرژیک مشاهده شد.

درمان
برای درمان اعتیاد به این ماده به روان درمانی و کار سخت گروهی نیاز است. هیچ پادزهر (آنتی‌دوتی) برای مسمومیت با اکستاسی وجود ندارد. در صورت بروز علائمی مثل تب شدید، تشنج و تغییرات ضربان قلب (تاکی‌ آریتمی)، درمان علامتی است. از ترکیبات ضد افسردگی و آنتی‌سایکوتیک برای درمان عوارض در روزهای پس از مصرف استفاده می‌شود.

اموزش به بیمار با کم کاری تیرویید

اموزش به بیمار با کم کاری تیرویید

1.    به بیمار اموزش دهید که خستگی بیش از حد و ریزش مو و پوست خشک وگرفتگی صدا واز بین رفتن میل جنسی نشانه های کم کاری تیروئید میباشد

2.علایم خفیف کم کاری تیرویید از قبیل خستگی درد عضلانی و گیجی ممکن است از نظر بیمار یا خانواده به عنوان فرایند طبیعی سالمندی تلقی شود

3.طی درمان باید مراقب تداخل هورمونهای تیروییدی با سایر داروها باشید هورمونهای تیروییدی ممکن است باعث افزایش گلوکز خون شوند بنابراین لازم است دوز انسولین یا داروهای ضد دیابت تنظیم شود

4. بیمار باید در فعالیتها در محدوده توانایی اش برای جلوکیری از عوارض بی حرکتی شرکت کند.

.5ر بیماران مبتلا به کم کاری تیرویید  به علت تغییر وضعییت دفع وسوخت و ساز مواد تضعیف وضعیت تنفسی  و کاهش  سرعت متابولیسم تجویز داروها باید با رعایت کامل احتیاط انجام شود.

.6بیمار باید برای کاهش لرز از پتو و لباس اضافی استفاده کند از به کار بردن بالشتکهای گرماده یا پتوهای برقی خودداری شود زیرا خطر گشاد شدن عروق محیطی و به دنبال ان اتلاف بیشتر گرمای بدن و احتمال بروز کلابس عروقی افزایش می یابد.

7..پس از درمان موقیت امیز کم کاری تیرویید وبهبود علایم بعضی از بیماران با یاداوری پیشرفت و تشدید علایم دچار افسردگی یا خشم می شوند باید بیمار و خانوادهاش اگاه باشند که علایم و ناتوانی در تشخیص امری شایع است و قسمتی از سیر بیماری کم کاری تیرویید را تشکیل می دهد . گاهی اوقات بیمار وخانواده اش در ارتباط با مسایل و واکنشهای هیجانی به کمک و مشاوره نیاز پیدا می کنند.

8.بیما باید چگونگی مصرف داروها و نیز اثرات مثبت و عوارض جانبی انها را به طور کامل بداند و در صورت بروز مشکل به پزشک خود مراجعه کند.

 9.صرف داروهای تجویز شده را حتی پس از رفع علایم ادامه دهید.

10.بیمار وخانوادهاش معمولا نسبت به تغییرات ناشی از کم کاری تیرویید بسیار نگران هستند پرستار به انها اطمینان می دهد که بسیاری از علایم پس از بهبود از بین میرود.

11.لزوم انجام ازمایشات دوره ای  و نشانه های مصرف کمتر یا بیشتر از حد مورد نیاز داروها را بدانید ودر صورت بروز مشکل با پزشک مشورت کنید.

12.رژیم غذاتی مناسب برای کاهش وزن و پیشگیری از عوارض رژیم کم کالری سرشار از فیبر مثل سبزیجات و با مایعات فراوان است.

13.به بهداشت و اجتناب از عفونت والودگی اهمیت فراوان دهید.  

     چک کردن علایم حیاتی برای بررسی نبض وکاهش درجه حرارت وافزایش وزن بدون دریافت غذا

       به بیمار گفته شود اگر کم کاری تیروئید پیشرفت کند واکنشهای عاطفی کُند وعملکرد داروهای ارام بخش و خواب آور افزایش  می یابد

     بیمار را به تنفس عمیق و سرفه تشویق کنید

     داروهای خواب اور با احتیاط مصرف شود

     بیمار را به انجام فعالیتهائی  که در محدوده تحمل اوست تشویق کنید