پیشگیری از بارداری به روش اورژانس

بیشتر زوج‌ها با روش‌های پیشگیری از بارداری آشنایی دارند اما با این حال، گاهی بارداری‌های ناخواسته رخ می‌دهد . پزشکان می‌گویند تا مدت کوتاهی پس از این واقعه ، هنوز هم راهی برای پیشگیری از بارداری وجود دارد : ‌یک راه اورژانسی!  

روش اورژانسی، روشی است که اگر زوجی احتمال بارداری ناخواسته پس از تماس جنسی را بدهد (مثلا در اثر پارگی کاندوم یا استفاده نکردن از روش‌های مطمئن پیشگیری) می‌تواند تا 5 روز پس از تماس جنسی نیز از آن استفاده نماید. البته این روش جزو روش‌های موثر پیشگیری از بارداری نیست ولی به هر حال، قابل استفاده است.
  

و اما مکانیسم آنها برای جلوگیری از بارداری 

  احتمالا مجموعه‌ای از موارد مانند پیشگیری و تأخیر در تخمک‌گذاری، تغییر موکوس دهانه رحم،
اختلال در نفوذ اسپرم، اختلال در حرکت لوله‌ها و بالاخره اختلال در لقاح باعث تاثیر آن می‌شود.
عوارض این درمان تهوع و استفراغ جزو شایع‌ترین عوارض مصرف این قرص‌هاست و بهتر است نیم ساعت قبل و 4 تا 6 ساعت پس از مصرف هر دوز این قرص از یک داروی ضدتهوع به دستور پزشک استفاده کرد . ا ز دیگر عوارض می‌توان به
اختلال قاعدگی، سردرد و سرگیجه اشاره کرد.
 

زمان شروع و چگونگی استفاده :
  

اگر بیش از 5 روز از رابطه زناشویی همسران گذشته باشد و پیشگیری موثری استفاده نشده باشد، زن می‌تواند با یکی از این روش‌هااز بارداری ناخواسته جلوگیری نماید:
1) قرص لوونورژسترول، 2 عدد یک‌جا در اولین فرصت و ۱ عدد در ۱۲ ساعت بعد
2) ۴ عدد قرص LD یک‌جا در اولین فرصت و چهار عدد 12 ساعت بعد.
3) قرص تری‌فازیک، 4 عدد قرص سفید در اولین فرصت و 4 عدد قرص سفید 12 ساعت بعد.
و در بعضی از کشورها هم از 2 عدد قرص HD در اولین فرصت و 2 عدد 12 ساعت بعد استفاده می‌شود که البته به دلیل هورمون بالا و عوارض، کمتر توصیه می‌شود. قرص لوونورژسترول با اسامی تجاری مختلفی در بازار موجود است ولی در مراکز بهداشتی‌درمانی به نام LNG یا لوونورژسترول در اختیار مراجعه‌کننده قرار می‌گیرد.
 

در مورد هر یک از قرصهای فوق مصرف نوبت اول بهتر است قبل از ۱۲ ساعت پس از وقوع نزدیکی بدون پیشگیری باشد  

این روش نباید مورد استفاده دایم قرار بگیرد و فقط در موارد خاصی باید استفاده شود: تماس جنسی محافظت‌نشده، استفاده نکردن از روش‌های موثر پیشگیری از بارداری، پارگی و خارج شدن کاندوم، فراموشی در مصرف قرص‌های پیشگیری از بارداری و... که البته باید در بروز هر کدام از موارد فوق با پزشک یا ماما مشورت شود.  

از موارد دیگر، تأخیر در تزریق آمپول‌های پیشگیری از بارداری و خروج آی‌یو‌دی در زمانی به جز دوران قاعدگی
است. 

مصرف این قرص‌ها بسته به شرایط داوطلب و دسترسی به نوع قرص‌ها متفاوت است لذا برای استفاده از این قرص‌ها باید با پزشک یا ماما مشورت کرد . ولی توصیه‌هایی هم هست؛ مثلا اینکه قرص‌ها در اولین فاصله زمانی ممکن پس از تماس جنسی محافظت‌نشده خورده شوند تا بیشترین اثربخشی را داشته باشند. قرص‌ها با شکم خالی خورده نشوند و در صورت استفراغ تا دو ساعت پس از استفاده، خوردن مجدد قرص‌ها ضروری است. حداکثر دفعات مجاز استفاده از این روش در سیر سیکل قاعدگی نیز یک بار است و باید در حداقل دفعات ممکن در طول دوران باروری هر زن استفاده شود.
مجاز بودن مصرف یک‌بار از این روش در هر دوره قاعدگی دلیلی بر تایید مصرف آن در هر دوره قاعدگی به عنوان روش پیشگیری از بارداری نیست. این روش برای کسانی که داروهای ضد سل و ضدصرع مصرف می‌نمایند، با احتیاط صورت می‌گیرد؛ چون اثربخشی این قرص‌ها کمتر می‌شود و باید مصرف قرص لوونورژسترول افزایش یابد و جمعا 4 عدد استفاده شود. با توجه به اینکه افزایش تعداد تماس‌های جنسی بدون محافظت اثربخشی روش را کاهش و احتمال بارداری را افزایش می‌دهد لذا یک خانم نمی‌تواند چند بار در طول یک دوره قاعدگی از این روش استفاده نماید. 

اثربخشی روش اورژانسی پیشگیری از بارداری با قرص‌های لوونورژسترول 99 درصد و با قرص‌های ترکیبی حدود 97 درصد است؛ یعنی میزان بارداری با استفاده از این روش در صورت استفاده از قرص‌های لوونورژسترول حدود 1 درصد و با استفاده از قرص‌های ترکیبی حدود 3 درصد گزارش شده است ولی اثربخشی آن با فاصله زمانی تماس جنسی تا آغاز استفاده از روش ارتباط قابل توجهی دارد؛ یعنی هر چه‌قدر فاصله زمانی تماس جنسی تا آغاز استفاده از روش کوتاه‌تر باشد، اثربخشی آن بیشتر خواهد بود.
حرف آخر
استفاده از این روش می‌تواند باعث تغییر در زمان قاعدگی شود لذا اگر تأخیر قاعدگی بیش از 7 روز شود باید احتمال بارداری را مدنظر قرار داد و برای انجام مشاوره و تست بارداری به ماما یا پزشک مراجعه کرد. معمولا خانم‌ها سوال می‌کنند اگر با مصرف دارو باز بارداری رخ داد چه کار کنیم؟ جواب این است که با توجه به خطرناک نبودن این روش برای جنین، در صورت وقوع بارداری، هیچ نیازی به ختم بارداری نخواهد بود. اجازه بدهید یک نکته دیگر را هم خطاب به مسوولان بگویم.
در خارج از کشور، به نیرو‌های پلیس که اولین افرادی هستند که با قربانیان خشونت‌های جنسی روبه‌رو می‌شوند، روش‌های ضدبارداری اورژانس آموزش داده می‌شود تا آن را به قربانیان بیاموزند تا زمان طلایی پنج‌روزه از دست نرود. پیشنهاد من به نیروی‌های محترم انتظامی کشورمان این است که با برقراری دوره‌های آموزشی برای پرسنل خود، به ما در این مهم یاری برسانند.